Η ΜΟΓΓΟΛΙΚΗ ΤΟΞΟΒΟΛΙΑ

Η σαμανική ιδιοσυστασία της μογγολικής ψυχής, ‘σφραγίζοντας’ κάθε εκδήλωση αυτού του ασιατικού λαού, δεν θα ήταν δυνατόν να μη ‘σφραγίσει’ και την ακρογωνιαία δραστηριότητά του, όπως η Τοξοβολία του.
Τελείως διαφορετική κατά τα βασικά λειτουργικά της αντικείμενα από την γνωστή ‘δυτική’ Τοξοβολία (τόξο, δακτύλιος, βέλη, στόχος) όσο και κατά την στοχαστική (σκοπευτική) ‘λογική’, η μογγολική Τοξοβολία επαληθεύει τον βαθύ σεβασμό των Μογγόλων προς το απέραντο γαλάζιο του Πατέρα Ουρανού αλλά και την ζεστή αγκαλιά της Μητέρας Γης που αποτελούν τις δύο βασικές συνισταμένες του μογγολικού Σαμανισμού!
Κανένας ‘ανυποψίαστος Δυτικός’ δεν θα μπορούσε ποτέ να εννοήσει την μογγολική Τοξοβολία εάν προηγουμένως δεν εννοήσει την βαθύτατη σχέση των Μογγόλων με την Φύση στην οποία κυριαρχεί ο Ουρανός και ο Ήλιος, αυτή η ζωοδότρια πηγή των πάντων την οποία οι Μογγόλοι συμβολίζουν με τη Σβάστικα, ένα σύμβολο τόσο παγκόσμιο και τόσο παρεξηγημένο!
Oι Μογγόλοι στρέφουν το τόξο τους προς τον Ουρανό, αφήνουν την χορδή και το βέλος διαγράφει μία τροχιά χαιρετώντας τον απέραντο γαλάζιο Πατέρα και τον ζείδωρο Ήλιο! Κατόπιν, το βέλος γέρνει προς τη Μητέρα Γη για να πλήξει τον ‘στόχο’ που κρύβει η χωμάτινη ‘αγκαλιά’ της. Η τροχιά της μογγολικής Τοξοβολίας είναι, λοιπόν, μια συμβολική νοητή διασύνδεση Ουρανού και Γης. Περίεργο ακούγεται αλλά αν κάποιος ‘συλλάβει’ την μορφή του -πράγματι παράξενου- ‘στόχου’, τότε θα καταλάβει! Βεβαίως, ας μη ξεχνάμε ότι και η δυτική Τοξοβολία, ειδικώς η σκοποβολή με βαλλίστρα στην μετα-μεσαιωνική Σαξωνία, ενεφάνισε έναν πολύ περίεργο στόχο στη Δρέσδη του 17ου αιώνος που έμεινε γνωστό ως «Το πουλί της Δρέσδης», ύψους 13 ποδών, πλάτους 8 ποδών και βάρους 200 λιβρών, όλο δε μαζύ ιστάμενο επί κοντού ύψους ...136 ποδών!



Ευτυχώς όμως ο μογγολικός στόχος είναι ...απλούστερος!
Ο ‘στόχος’ που χρησιμοποιείται στη μογγολική Τοξοβολία δεν έχει καμία σχέση με τον στόχο που χρησιμοποιούμε στην σημερινή ‘δυτική’ Τοξοβολία. Δεν είναι, δηλαδή, ο κλασσικός ψάθινος στόχος επάνω στον οποίο στερεώνεται το χάρτινο βαθμονομημένο «πρόσωπο» και όλο μαζύ τοποθετείται σχεδόν κάθετα κατά την διεύθυνση βολής στην προβλεπόμενη -κατά περίπτωση- απόσταση. Στην μογγολική Τοξοβολία ο ‘στόχος’ αποτελείται από έναν αριθμό περίεργων κατασκευασμάτων μεγέθους κουτιού αναψυκτικού, ανοικτών στα δύο άκρα, φτιαγμένων από λωρίδες δέρματος που επενδύουν έναν κύλινδρο του οποίου ο κορμός είναι ξύλινος.





Αυτοί οι μικροί κύλινδροι τοποθετούνται καταγής, σε μία ευθεία ‘διώροφη’, ανά δεκαέξι ή είκοσι και σε μία απόσταση 60 μέτρων από την γραμμή βολής. Οι κεντρικοί κύλινδροι βαθμολογούνται υψηλότερα ενώ όσο κατευθυνόμαστε προς τους ακραίους η βαθμολογία τους είναι χαμηλότερη. Ο τοξότης υπολογίζει κατ΄ εκτίμηση να πλήξει τους κεντρικούς, στοχεύοντας όχι κατ΄ ευθείαν επάνω τους αλλά προς τον Ουρανό, αξιοποιώντας την γωνία των 45 μοιρών που αντιστοιχεί και στο μέγιστο βεληνεκές.
Για την επιτυχία της παραπάνω μορφής τοξεύσεως και πλήξεως του ‘στόχου’, τα βέλη της μογγολικής Τοξοβολίας δεν φέρουν αιχμή ( διεισδύσεως ) αλλά κεφαλή ( κρούσεως ) κατασκευασμένη από ξύλο, ή, στην καλύτερη περίπτωση από κέρατο.



Η κεφαλή των μογγολικών βελών έχει μορφή κόλουρου κώνου ώστε να κρούει χωρίς να τρυπά και να καταστρέφει τους κυλίνδρους.Το μήκος της είναι περίπου 4 εκατοστά και οι διάμετροι βάσεως και κορυφής είναι, αντιστοίχως, 2.5 και 0.5 εκατοστά. Η κορυφή της κεφαλής επιστρώνεται με μία λεπτή ροδέλα από δέρμα μοσχαριού προκειμένου να μην θραύεται από τις επανειλημμένες προσκρούσεις. Ο κορμός των βελών έχει συνολικό μήκος 87 εκατοστών (συμπεριλαμβανομένων κεφαλής και πυθμενίου) ενώ επί μήκους 19 εκατοστών (από την βάση της κεφαλής) επενδύεται ελικοειδώς με ταινία πολύ λεπτού δέρματος μοσχαριού πλάτους 2.5 εκατοστών προκειμένου να ανθίσταται στις ταλαντώσεις κατά την πρόσκρουση.



Το πτέρωμα εκτείνεται σε μήκος 13 εκατοστών και αποτελείται από τρία φυσικά φτερά χρυσαετού.



Το πυθμένιο το οποίο έχει συνολικό μήκος 4 εκατοστών διαμορφώνεται από δύο κεράτινα στελέχη ημικυκλικής διατομής τα οποία στερεώνονται στο άκρο του κορμού με την βοήθεια μιάς ταινίας πολύ λεπτού δέρματος μοσχαριού πλάτους 3 εκατοστών.



Τα πολεμικά ή κυνηγετικά βέλη, συνήθως, διαθέτουν σιδηρά αιχμή μήκους 15 εκατοστών (συνυπολογιζομένου και του μήκους με το οποίο εγκαθιδρύεται στον κορμό) της οποίας η στήριξη ενισχύεται με περιέλιξη ταινίας λεπτού δέρματος μοσχαριού μήκους τουλάχιστον 5 εκατοστών επί του κορμού. Η όλη σιδηρά κατασκευή είναι χειροποίητη, σφυρήλατη σε καμίνι.
Το μογγολικό τόξο έχει μέσο-απόλυτο μήκος 155 εκατοστών (μη ωπλισμένο) και χαρακτηρίζεται από τις δύο «γέφυρες» επάνω στις οποίες ακουμπά το σύστημα προσδέσεως της χορδής. Οι «γέφυρες» αυτές (ή «ωτία») αποτελούν ένα επινόημα το οποίο προσδίδει μεγαλύτερη ταχύτητα εκτοξεύσεως του βέλους κι έτσι, μεγαλύτερο ωφέλιμο βεληνεκές.



Κατά κανόνα τα καμπτόμενα μέρη του ενισχύονται με μήκη φυσικώς κεκαμένων κεράτων, ενώ κεράτινες είναι και οι απολήξεις τους, συχνά με σκαλισμένα μοτίβα αλογοκεφαλών.



Η χορδή (από μετάξι, αλογότριχα, σχοινί ή βαμβάκι) προσδένεται σε δύο θηλιές διαφορετικού υλικού.



Τα υλικά κατασκευής των απαραιτήτων για την μογγολική Τοξοβολία ( τόξων , βελών , ‘στόχων’ ) είναι πάντα φυσικά και, κατά κανόνα, χειροποίητα. Ξύλο, φλούδα σημύδας, δέρμα, σχοινί, μετάξι, βαμβάκι, τένοντες αλόγου για κόλλα, φυσικές χρωστικές για την τελική διακόσμηση. Για τα πολεμικά και κυνηγετικά βέλη, οι αιχμές είναι σιδηρές «γυρισμένες» στο καμίνι, ενώ τα πτερώματα γενικώς είναι φυσικά φτερά χρυσαετού.
Βεβαίως, οι Μογγόλοι δεν τοξεύουν με την βοήθεια των τριών δακτύλων αλλά έλκουν την χορδή με τον αντίχειρα ο οποίος φέρει δακτύλιο κατασκευασμένο από σκαλισμένο κέρατο.



Οι Μογγόλοι θεωρούν το τόξο τους ‘προέκταση’ του εαυτού τους αλλά και φυσικό σύνδεσμό τους με Ουρανό και Γη, επιτελώντας την καθιερωμένη επαφή τους με τα Πνεύματα των λατρευομένων Προγόνων τους τα οποία τιμούν και καθοδηγούνται από αυτά. Το τόξο, κατ΄ αυτή την έννοια αποκτά μιάν ιερότητα κι έτσι, πολύ σωστά, στην ΄Εφιππη Τοξοβολία αναγνωρίζουμε την Τοξοβολία ως «εσωτερικότητα» ενώ την Ιππασία ως «εξωτερικότητα». Στο Τόξο βλέπουμε το «εσωτερικό μονοπάτι» ενώ στον Ίππο το «εξωτερικό μονοπάτι».